တကၠသုိလ္ နႏၵမိတ္ [၁၉၂၃ - ၁၉၈၆]

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕၌ အဖ ၿမိဳ႕ပုိင္ ဦးေမာင္ေမာင္ႀကီး၊ အမိ ေဒၚေ႐ႊ တုိ႕က ၁၉၂၃ ခု မတ္လ ၇ ရက္ေန႕ (၁၉၂၂ ခု မတ္လ ၈ ရက္ ၾကာသပေတးေန႕ ဟု 'တကၺသုိလ္ နႏၵမိတ္ သုိ႕မဟုတ္ ေကာင္းကင္ႏွင့္ ေျမႀကီးကုိ ေတာင္းခံသူ' တြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္) တြင္ ဖြားျမင္သည့္ အႂမႊာ ညီအစ္ကုိ ႏွစ္ဦး အနက္ ပထမ ဖြားျမင္ေသာ သား ျဖစ္သည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ငယ္စဥ္က ကုိကုိ ဟု ေခၚခဲ့ ၾကၿပီး၊ အမည္ရင္းမွာ ဦးတင္ေအာင္ ျဖစ္သည္။ ေမြးခ်င္း သုံးဦးတြင္ အႀကီးဆုံး ျဖစ္သည္။

ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕ တုိင္းရင္း ျမန္မာ အလယ္တန္း ေက်ာင္းတြင္ ပဥၥမတန္းထိ သင္ယူ ခဲ့သည္။ ထုိ႕ေနာက္ သံတြဲၿမိဳ႕ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ အစုိးရ အထက္တန္း ေက်ာင္းသုိ႕ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ တြင္ သံတြဲ ေက်ာင္းမွပင္ တကၠသုိလ္ဝင္ စာေမးပြဲကုိ အဂၤလိပ္စာ ဂုဏ္ထူးႏွင့္ ေအာင္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္မွာပင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္၌ ဆက္လက္ ပညာ သင္ခဲ့သည္။ ၁၉၅ဝ ျပည့္တြင္ ဝိဇၨာတန္း ေနာက္ဆုံးႏွစ္ စာေမးပြဲကုိ မေျဖေတာ့ဘဲ တကၠသုိလ္မွ ထြက္ခဲ့သည္။

ဂ်ပန္ ေခတ္တြင္ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ငန္းကုိ ကြယ္လြန္သူ မႏၩေလး တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ရင္ ႏွင့္အတူ လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္။ တကၠသုိလ္မွ ထြက္ၿပီးေနာက္ တုိးတက္ေရး သတင္းစာတြင္ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာ၊ ၁၉၅၃ တြင္ ဝါးခယ္မၿမိဳ႕ အစုိးရ အထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ အထက္တန္းျပ ဆရာ၊ ၁၉၅၄ တြင္ ျမဝတီ မဂၢဇင္း တုိက္ထုတ္ 'ေရာင္ျခည္ ဂ်ာနယ္' အယ္ဒီတာ၊ ထုိ႕ေနာက္ ၁၉၅၄ တြင္ ျမဝတီ မဂၢဇင္း၌ တာဝန္ခံ စာတည္း မွသည္ ၁၉၆ဝ ျပည့္တြင္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အထိ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၆ဝ ျပည့္တြင္ ႐ုပ္ရွင္ ပေဒသာ မဂၢဇင္း ဦးစီး တည္ေထာင္ သူႏွင့္ စာတည္း အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ သံတြဲ ၿမိဳ႕သုိ႕ သြားေရာက္ ေနထုိင္ ခဲ့သည္။ ၁၉၇၇ တြင္ စစ္ျပန္ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ အျဖစ္ အမႈထမ္း ခ့ဲသည္မွာ ကြယ္လြန္သည္ အထိပင္ ျဖစ္သည္။

ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္တြင္ ပညာ သင္ေန စဥ္မွာပင္ တကၠသိုလ္ စာေပ လႈပ္ရွားမႈ မ်ားတြင္ ပါဝင္ ခဲ့ကာ ဝတၴဳတုိ၊ ဝတၴဳရွည္မ်ား ေရးသား ခဲ့သည္။ ၁၉၅ဝ ျပည့္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ႏွစ္လည္ မဂၢဇင္းတြင္ ျမန္မာ က႑ တြဲဖက္ စာတည္း၊ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ရခုိင္ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ား မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ရခုိင္ အသင္းႀကီးက ႀကီးမွဴး က်င္းပသည့္ ဝတၴဳတုိ ၿပိဳင္ပြဲတြင္ 'ကဗ်ာ တေက်ာ့' ဝတၴဳတုိျဖင့္ ပထမဆု ရခဲ့သည္။ တကၠသုိလ္ နႏၵမိတ္ ကေလာင္ အမည္ျဖင့္ တကၠသုိလ္ ဝတၴဳရွည္၊ ဝတၴဳတုိ၊ ေဆာင္းပါး၊ ျပဇာတ္၊ ကဗ်ာ၊ ဘာသာျပန္ မ်ားကုိ ေရးသား ခဲ့သည္။ နႏၵာ ပုလဲ (၁၉၅ဝ)၊ သင္ၾကား ပါေလဦး ဆရာ (အားနက္စ္ ဟဲမင္းေဝ၏ For Whom The Bell Tolls ကုိ မွီးသည္။)၊ ဆယ္ျပည္ေထာင္ ေခ်ာ့ေတာ့ မၿပဳံး၊ ေစာနႏၵာ (၁၉၆၈)၊ ေစာႀကိဳ လွည့္ပါ စသည့္ ဝတၴဳမ်ား၊ ျမဝတီ စစ္ေၾကာင္း (၁၉၆၇)၊ ပန္းဝါ စစ္ေၾကာင္း (၁၉၆၇)၊ ေ႐ႊျပည္ႀကီး၊ ဗႏၶဳလ ခံတပ္ (၁၉၆၈) စသည့္ သမုိင္း ေနာက္ခံ ဝတၴဳမ်ား၊ ျမန္မာျပည္ စစ္ေျမျပင္ (၁၉၆၅)၊ အင္ဖာ တုိက္ပြဲ (၁၉၆၅)၊ မႏၩေလးကုိ ျဖတ္၍ (၁၉၆၅)၊ ေထာင့္ကုိးရာ ေလးဆယ္ႏွစ္ (၁၉၆၇)၊ ျမစ္ႀကီးနား တုိက္ပြဲ (၁၉၆၇) စသည့္ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ အတြင္း ျမန္မာ ႏုိင္ငံႏွင့္ စပ္ဆုိင္ေသာ စစ္ပြဲ မွတ္တမ္း ဘာသာျပန္မ်ား၊ စာေရးခ်င္ေသာ သူမ်ားသုိ႕ (၁၉၆၁)ႏွင့္ ယုံၾကည္ခ်က္ အတြက္ အသက္ စြန္႕သူမ်ား (၁၉၆၇) က်မ္းစာအုပ္ တုိ႕မွာ ထင္ရွားသည္။ 'နႏၵာ ပုလဲ' မွာမူ ေျပာစမွတ္ အျပဳရဆုံးႏွင့္ အထူးျခား အလွပဆုံး မွတ္တုိင္ တခုပင္ ျဖစ္သည္။
[ျပင္ဆင္ရန္​] ဘ၀နိဂံုး

၁၉၈၆ ခု ႏုိဝင္ဘာလ ၁၅ ရက္ ည ၁ဝ နာရီ ၅ မိနစ္တြင္ ရန္ကုန္ အင္းစိန္၌ ကြယ္လြန္သည္။ [1]

စာၫႊန္း

1. ရာျပည့္ ဦးစိုးၫြန္႕ စုစည္း တည္းျဖတ္ေသာ '၂ဝ ရာစု ျမန္မာ စာေရး ဆရာ ၁ဝဝ အတၴဳပၸတၲိ အက်ဳဥ္း' စာအုပ္ (၂ဝဝ၅ ခု၊ ဇူလိုင္)

1. မလိခ။ ျမန္မာ ဝတၴဳ အၫႊန္း (၁)။ စာ ၁၉၈ - ၂ဝ၉။
2. မလိခ။ ျမန္မာ စာေပ အဘိဓာန္ (၂)။ စာ ၃ဝ၉။
3. ေမာင္ေက်ာ္သာ။ တေစ့ တေစာင္း စာေရး ဆရာ တုိ႕၏ အေၾကာင္း။ စာ ၁ဝ၉ - ၁၂၄။
4. နတ္ႏြယ္။ မိမိႏွင့္ စာေရး ဆရာမ်ား။ စာ ၃၃၈ - ၃၄ဝ။
5. စာေရး ဆရာမ်ား။ တကၠသုိလ္ နႏၵမိတ္ သုိ႕မဟုတ္ ေကာင္းကင္ႏွင့္ ေျမႀကီးကုိ ေတာင္းခံသူ (၂ဝဝ၄)။
6. ျမန္မာ့ စြယ္စုံက်မ္း ႏွစ္ခ်ဳပ္ (၁၉၈၇)။ စာ ၁၇၁ - ၁၇၂။