ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္၊ ဦးေအးသာေအာင္။

CRPP ၏ (၅၃)ႏွစ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုေန႔အထိမ္းအမွတ္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတရားမ်ားစာအုပ္ ေကာက္ႏုတ္စာ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္
ဦးေအးသာေအာင္။

ဤကမၻာ၌ မ်ားစြာေသာ ႏုိင္ငံတုိ႔သည္ လူမ်ဳိးအမ်ားအျပား ပါဝင္ေပါင္းစပ္လ်က္ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံေတာ္မ်ားကုိ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾက၏။ ဤသုိ႔ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကသည့္ ျပည္ေထာင္စုမ်ားအနက္ အခ်ဳိ႕ေသာ ျပည္ေထာင္စုတုိ႔၌ တန္းတူညီမွ်ေသာ အေျခခံျဖင့္ဖြဲ႔စည္းကာ၊ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြါးကုိ အညီအမွ်ျပဳ၍ ဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္ ၿငိမ္းခ်မ္းလ်က္ပင္ရွိၾက၏။ ျပႆနာႀကီးငယ္ ေပၚေပါက္သည္ကုိလည္း ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္း ေျဖရွင္းကာ ေျပၿငိမ္းေစ၏။ အခ်ဳိ႕ေသာ ျပည္ေထာင္စုမ်ားတြင္းမူ အေပၚစီးရေနေသာ၊ အင္အားႀကီးေသာ၊ လူဦးေရအားျဖင့္ မ်ားေသာလူမ်ဳိးမ်ားက “လြဲမွားေသာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒ”ကုိ က်င့္သုံးလ်က္ လႊမ္းမုိးအုပ္ခ်ဳပ္ၾက၏။ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔ရာ၌လည္း မညီမွ်ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကုိျပဌာန္း က်င့္သုံးၾက၏။ အခ်ဳိ႕မွာမူညီမွ်ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကုိပင္ ျပဌာန္းထားေသာ္လည္း၊ ထုိအခြင့္အေရးမ်ားကုိ က်န္လူမ်ဳိးမ်ားက မက်င့္သုံးႏုိင္ေအာင္ ဖိႏွိပ္လႊမ္းမုိးထားၾက၏။ ထုိေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး၊ လူ႔အခြင့္ အေရးမ်ားတြင္ မညီမွ်မႈျဖစ္ေပၚကာ နက္ရႈိင္းေသာ အမ်ဳိးသားေရး ျပႆနာ မ်ားေပၚေပါက္လာၾက၏။ လူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္း မေၾကနပ္မႈ၊ မုန္းတီးမႈမ်ား ပြားမ်ား၍ ပဋိပကၡမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာ၏။ ေနာင္ေသာအခါ ျပည္ေထာင္စုႀကီးပါ ျပိဳကြဲ ပ်က္စီးရေပသည္။

ျပည္ေထာင္စုႀကီးကုိ ဖြဲ႔စည္းရာ၌လည္း ကြဲျပားျခားနားသည့္ လူမ်ဳိးမ်ား၏ မတူညီ ကြာဟေသာ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ အေျခခံမ်ားေပၚတြင္ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းၾကရ၏။ ထုိအေျခအေနမ်ားကုိအခြင့္ေကာင္းယူ၍ လြဲမွားေသာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒက်င့္သုံးကာ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးက က်န္လူမ်ဳိးမ်ားအေပၚ စုိးမုိး ခ်ယ္လွယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေလ့ရွိၾကေပသည္။ လြဲမွားေသာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒဆုိသည္မွာ မိမိတုိ႔လူမ်ဳိးသည္ ျမင့္ျမတ္ေသာ အမ်ဳိးအႏြယ္ျဖစ္သည္ဟူ၍ ေၾကြးေၾကာ္လ်က္ ထုိသုိ႔ျမင့္ျမတ္သည့္ အမ်ဳိးအႏြယ္ျဖစ္ျခင္းသည္ ပင္လ်င္ အျခားေသာ လူမ်ဳိးမ်ားအား စုိးမုိးအုပ္ခ်ဳပ္စီမံခြင့္ရွိသည့္ နိမ့္က်ေသာ အမ်ဳိးအႏြယ္မ်ားကုိ ဖိႏွိပ္စုိးမုိးခ်ယ္လွယ္ရန္ အခြင့္အေရးမ်ား ရွိသည္ဟူ၍ ယူဆတတ္ၾကသည္။ ထုိအယူအဆျဖင့္ပင္ ျပည္တြင္း၌ ဖိႏွိပ္စုိးမုိးအုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး အင္အားႀကီးထြားလာေသာအခါ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားကုိ အင္အားသုံး၍ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္တတ္ၾကေပသည္။ “မွန္ကန္ေသာအမ်ဳိးသားေရးဝါဒ”မွာမူ မည္သည့္လူမ်ဳိးေရး ဖိႏွိပ္မႈကုိမဆုိ ျပတ္သားစြာ ဆန္႔က်င္၏။ မိမိလူမ်ဳိးအား အျခားလူမ်ဳိးက ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သည္ကုိ ဆန္႔က်င္ တုိက္ခုိက္ရုံ သာမက မိမိလူမ်ဳိးက အျခားလူမ်ဳိးအေပၚ ဖိႏွိပ္ခ်ယ္လွယ္က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္သည္ကုိလည္း ဆန္႔က်င္ေပသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဖက္ဆစ္တုိက္ဖ်က္ေရး၊ အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တုိက္ပြဲမ်ားတြင္ မွန္ကန္ေသာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒကုိ ကုိင္စြဲကာျပည္သူလူထု ႀကီးတရပ္လုံးကုိ စည္းရုံး သိမ္းသြင္းႏုိင္ခဲ့ေပသည္။ ထူးျခားသည္မွာ မွန္ကန္ေသာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒကုိ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ျဖင့္ေပါင္းစည္းၿပီး အမ်ဳိးသား ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးကုိ တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့ျခင္းပင္ျဖစ္ေပသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ (၁၉၃၂)ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္သုိ႔ ေရာက္ခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံေရးစိတ္ဓာတ္(ဝါ)အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္ရင့္က်က္လာၿပီး အမ်ဳိးသားပညာေရး တုိက္ပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ ေခါင္းေဆာင္ခဲ့သည္။ (၁၉၃၆)ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးမွာ ပါဝင္ေခါင္းေဆာင္ခဲ့သည္။ သပိတ္ႀကီးအၿပီးတြင္ နယ္ခ်ဲ႔ ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတုိက္ပြဲသုိ႔ ေျခစုံပစ္၍ဝင္ခဲ့သည္။ ဒုိ႔ဗမာအစည္းအရုံးတြင္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္လာသည္။ (၁၃ဝဝ) ျပည့္အေရးေတာ္ပုံတြင္ ပါဝင္ဦးစီးခဲ့သည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ကုိ တည္ေထာင္ကာ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့သည္။

ဤသုိ႔ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဖက္ဆစ္တုိက္ဖ်က္ေရး၊ အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတုိက္ပြဲကုိ ဆင္ႏႊဲရာတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ဒုိ႔ဗမာအစည္းအရုံးေခတ္တြင္ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ “ဗမာျပည္သည္ဒုိ႔ျပည္၊ ဗမာစာသည္ ဒုိ႔စာ၊ ဗမာစကားသည္ ဒုိ႔စကား၊ ဒုိ႔ျပည္ကုိ ခ်စ္ပါ၊ ဒုိ႔စကားကုိ ခ်ီးျမွင့္ပါ၊ ဒုိ႔စာကုိေလးစားပါ”ဟူသည့္ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒအလံကုိပင္ကုိင္စြဲခဲ့ေပသည္။ ျမန္မာတမ်ဳိးသားလုံးသည္ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ ႏုိးၾကားလာၿပီး ဝုိင္အမ္ဘီေအ၊ ဂ်ီစီဘီေအ အသင္းခ်ဳပ္ႀကီးေအာက္တြင္ ညီညြတ္ေသာ အင္အားစုအျဖစ္ စုစည္းမိခဲ့ၾကေသာ္လည္း အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႔တုိ႔၏ပရိယါယ္ေက်ာက္ေဆာင္မ်ား ျဖစ္ေသာ တြဲေရး/ခြဲေရး၊ ဒုိင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ (၉၁) ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ားႏွင့္ တုိက္မိေသာအခါ ျပိဳကြဲခဲ့ရသည္။ ထုိသုိ႔ျပိဳကြဲေနေသာ အမ်ဳိးသားအင္အားစုမ်ား၏ ညီညြတ္ေရးကုိ တည္ေဆာက္သည့္ အေနျဖင့္ ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂုိဏ္းအဖြဲ႔ႀကီးကုိ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေပသည္။ ထုိအဖြဲ႔ႀကီးသည္ ပါတီေပါင္းစုံ၊ ပုဂၢဳိလ္ေပါင္းစုံ ပါဝင္ေသာ အဖြဲ႔ႀကီးျဖစ္သည္။ အဖြဲ႔ႀကီး၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ လြတ္လပ္ေရး၊ ဒီမုိကေရစီေရးဟူ၍ ေဖၚျပထားေပ သည္။ ဤသုိ႔အားျဖင့္ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒကုိေျပာင္းလဲေနေသာအေျခအေန ႏွင့္ကုိက္ညီေအာင္ခ်မွတ္ခဲ့ေပသည္။ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားႏွင့္ လူထုလူတန္းစားအလႊာေပါင္းစုံကုိလည္းစည္းရုံးႏိုင္ခဲ့ေပသည္။ ၄င္းအျပင္ ရဲေဘာ္ (၃ဝ)မွ ေသာင္းခ်ီေသာ အမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္ကိုလည္းတည္ေထာင္ခဲ့ေပ သည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ အမ်ဳိးသား ညီညြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစုႀကီးျဖစ္ေသာ ဖတပလ (ေနာင္ ဖဆပလ)ကုိဖြဲ႔စည္းလ်က္ တပ္မေတာ္ကုိပါ ၄င္းအဖြဲ႔ႏွင့္ ေပါင္းစပ္ေပးကာ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး၊ လက္နက္ကုိင္တုိက္ပြဲကုိ ဆင္ႏႊဲခဲ့ပါသည္။ ေနာင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ကုိ ႏုိင္ငံေရးအရ တုိက္ပြဲဝင္ရာတြင္လည္း တမ်ဳိးသားလုံးကုိ သိပ္သိပ္သည္းသည္းျဖင့္ နက္ရႈိင္းစြာ စည္းရုံးႏုိင္ခဲ့ေပသည္။

သုိ႔ရာတြင္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတုိက္ပြဲတြင္ ဗမာတမ်ဳိးသားလုံးကုိ စည္းရုံးႏုိင္ရုံမွ်ႏွင့္ မျပည့္စုံ၊ မလုံေလာက္၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားပါဝင္ေသာ အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးကုိ တည္ေဆာက္ရန္ လုိအပ္သည္ကုိ ၾကိဳတင္သိျမင္ခဲ့ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသား စည္းရုံးေရးကုိ အားသြန္ခြန္စုိက္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ေပသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ တုိင္းရင္းသားစည္းလုံးေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းမႈကုိ ဂ်ပန္ေခတ္၌ စတင္ေတြ႔ရေပသည္။

ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတုိက္ပြဲသည္ တမ်ဳိးသားလုံးအက်ဳိးျဖစ္ရကား ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူဦးေရအားျဖင့္ အေတာ္အသင့္မ်ားသည့္ ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ားပါဝင္လာေရးသည္ အေရးႀကီး ေပသည္။ ထုိနည္းတူစြာ ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ားကုိ မစည္းရုံးႏုိင္လွ်င္ တနည္းအားျဖင့္ ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ား မပါဝင္လွ်င္ အခက္အခဲမ်ားရွိႏုိင္ၿပီး ကရင္ႏွင့္ျမန္မာအမ်ဳိးသားမ်ားပါ နစ္နာမည္ကုိ ၾကိဳတင္သိျမင္ခဲ့ေပသည္။ ထုိ႔အျပင္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တုိက္ပြဲတရပ္လုံးတြင္ ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ား ပါဝင္လာေရးအတြက္ စည္းရုံးေရးသည္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္သကဲ့သုိ႔ ကရင္-ဗမာညီညြတ္ေရးသည္ အမ်ဳိးသားစည္းလုံး ညီညြတ္ေရးႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေသာ့ခ်က္က်ေသာ ျပႆနာတရပ္ျဖစ္သည္ကုိလည္း သေဘာေပါက္ခဲ့ေပသည္။

ထုိအခ်ိန္၌ ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚေဒသတြင္ ကရင္-ဗမာလူမ်ဳိးေရးဆန္ေသာ ျပႆနာမ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိေပရာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ ကရင္-ျမန္မာ ညီညြတ္ေရးအတြက္ အားသြန္ခြန္စုိက္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ရေပသည္။ ကရင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကုိ ရန္ကုန္သုိ႔ ဖိတ္ေခၚ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးသည့္အျပင္ ျပည္သူလူထုကုိလည္း ကရင္ျမန္မာခ်စ္ၾကည္ေရးအတြက္ ေဟာေျပာစည္းရုံးခဲ့ေပသည္။ ထုိ႔အျပင္ ကရင္အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားကုိ တပ္မေတာ္အတြင္းသုိ႔ ဝင္ေရာက္ေစျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ ၿဗိတိသွ် လက္ေအာက္တြင္ အမႈထမ္းခဲ့ၾကေသာ ကရင္အရာရွိမ်ားကုိလည္း အျမင္က်ယ္စြာျဖင့္ တပ္မေတာ္တြင္ ေနရာေပး သိမ္းသြင္းခဲ့ေပသည္။

ဤသုိ႔ ကရင္ဗမာစည္းလုံးညီညြတ္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ မွန္ကန္ေသာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒႏွင့္ တုိင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ သေဘာထားကုိ ကရင္အမ်ဳိးသားညီလာခံကြန္ဖရင့္သုိ႔ ေပးပုိ႔ေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏သဝဏ္လႊာက အေလးအနက္ သက္ေသျပလ်က္ရွိေပသည္။

“ကရင္အမ်ဳိးသား ရဲေဘာ္အေပါင္းတုိ႔ -
ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚေဒသမ်ားသုိ႔ ယခင္အခါ ကြ်ႏ္ုပ္လွည့္လည္ လာေရာက္စဥ္က ကြ်ႏ္ုပ္အား ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ား၏ အႀကီးဆုံးမိတ္ေဆြ တဦးအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေစလုိေၾကာင္း ကြ်ႏ္ုပ္ေျပာခဲ့သည္ကုိ ရဲေဘာ္တုိ႔ အခ်ဳိ႕ ၾကားမိေကာင္းၾကားမိပါလိမ့္မည္။ ကြ်ႏ္ုပ္သည္ ယခုတဖန္ ဤစကားကုိ ထပ္မံ ေဖၚျပကမ္းလွမ္းလုိပါသည္။ ဗမာႏုိင္ငံတြင္ လူမ်ဳိးမ်ား တစည္းတရုံးတည္းျဖစ္မႈကုိလည္းေကာင္း၊ ဗမာႏုိင္ငံလူမ်ဳိးမ်ားသည္ မွန္ကန္ေသာ လူမ်ဳိးေရး တရားလက္ကုိင္ထား၍ ကမၻာသူကမၻာသားတုိ႔ႏွင့္ အက်ဳိးတူ ေဆာင္ရြက္မႈကုိလည္းေကာင္း၊ ကြ်ႏ္ုပ္သည္ ေရွးယခင္ကစ၍ ယုံၾကည္ခဲ့ပါသည္။ ထုိသုိ႔ ယုံၾကည္သည့္အတုိင္း ကြ်ႏ္ုပ္တတ္ႏုိင္သမွ် ၾကိဳးစားေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ဆက္လက္၍လည္း ေဆာင္ရြက္သြားမည္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ကြ်ႏ္ုပ္၏ ဤစိတ္ထားမွာ ယခုစစ္ အေျခအေနတြင္ ခါေတာ္မီဝါဒသေဘာမဟုတ္သည္ကုိ တိတိလင္းလင္း နားလည္ေစလုိပါသည္။ ကြ်ႏ္ုပ္၏ ေစတနာသည္ ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ားအေပၚသာမက ဗမာႏုိင္ငံလူမ်ဳိးအားလုံးေပၚတြင္ ထားပါသည္။ ဤေစတနာ ဤစိတ္ထားသည္ တေန႔ေန႔ လက္ငင္းအားျဖင့္ လက္ေတြ႔ကြ်ႏ္ုပ္ ျပႏုိင္သည့္အခါတြင္ ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႔ျမင္ရပါလိမ့္မည္။

လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကြ်ႏ္ုပ္၏သေဘာထားကုိ အက်ဥ္းအားျဖင့္ ေဖၚျပရေသာ္ ေအာက္ပါအတုိင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္-
၁) မည္သူမဆုိ ဘာသာ၊ သာသနာအေရးတြင္ လြတ္လပ္စြာ မိမိတုိ႔ကုိး ကြယ္လုိရာ ဘာသာကုိ ကုိးကြယ္ခြင့္ ရွိရမည္။ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရသည္ ဘာသာေရးတြင္ ၾကားေနရမည္။
၂) လူမ်ဳိး ကြဲျပားမႈကုိလည္းေကာင္း၊ ဘာသာ ကြဲျပားမႈကုိလည္းေကာင္း၊ ေယာက္်ား/မိန္းမ လိင္ကြဲျပားမႈကုိလည္းေကာင္း အေျချပဳကာ ႏုိင္ငံေတာ္အတြင္း ရာထူးဌာနအရ အလုပ္အကုိင္မ်ားရရွိေရးတြင္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ား မရွိေစရ။
၃) xxx
၄) ပညာေရးကုိ လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ က်ား/မ မေရြး သင္ၾကားႏုိင္ခြင့္ ရွိရမည္။
၅) လူမ်ဳိးကြဲျပားသူမ်ားသည္ မိမိတုိ႔ သီးသန္႔ယဥ္ေက်းမႈကုိ ပုိင္ခြင့္ရရွိရမည္။ ဥပမာ ကရင္မ်ားအတြက္ ကရင္ေက်ာင္းမ်ား၊ ရွမ္းမ်ားအတြက္ ရွမ္းေက်ာင္းမ်ား ကရင္မ်ားအတြက္ကရင္ေန႔မ်ား၊ ရွမ္းမ်ားအတြက္ ရွမ္းေန႔မ်ား၊ ကရင္မ်ားအတြက္ ကရင္ဘာသာကုိ အစုိးရရုံးသုံး ေက်ာင္းသုံးဘာသာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း၊ ကရင္အမ်ဳိးသားအဝတ္၊ ကရင္ ခရုိင္ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ကုိ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း၊ ကရင္စာေပ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကုိ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း စသည္တုိ႔ပင္ျဖစ္သည္။
၆) လူမ်ဳိးမ်ား၏ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈဆက္ဆံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ တတ္ႏုိင္သမွ် ဥပေဒအားျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳရမည္။
၇) ဗမာမ်ားထက္ အဆင့္အတန္းနိမ့္ေသာ လူမ်ဳိးမ်ား၏ အဆင့္အတန္းမ်ားကုိ ျမႇင့္တင္ရန္ အထူးၾကိဳးစား ေဆာင္ရြက္ေပးၿပီးလွ်င္ ဗမာမ်ားႏွင့္ အတူ ကမၻာ့အဆင့္အတန္းသုိ႔ အျမန္ဆုံး တက္လွမ္းႏုိင္ရမည္။ လူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း ႏွိမ့္ခ်သည့္ အသံုးအႏႈန္း၊ အေခၚအေဝၚ၊ စာေပအမွတ္အသား၊ အထိမ္းအမွတ္ အလံ အစရွိသည္တို႔ကို အစုိးရက ဥပေဒတား ျမစ္ေပးရမည္။ လူမ်ိဳးမ်ားညီညြတ္မႈကိုသာ ေရွ႕ရႈအမွတ္အသားအထိမ္း အမွတ္ စာေပမ်ားကိုသာ သံုးရမည္။ အထက္ပါအခ်က္တို႔ကား ကြ်ႏ္ုပ္၏ သေဘာထားပံုကို သိသာေစရန္ ေဖၚျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤသေဘာထားအတုိင္း အထေျမာက္ရန္ ကြ်ႏ္ုပ္သည္ အစဥ္တစုိက္ ၾကိဳးပမ္းသြားမည္ကို ရဲေဘာ္တို႔အား စကားလက္ေဆာင္ပါးလုိက္သည္။ xxx
ပုံ(ေအာင္ဆန္း)
(၁၉၊ ၂၊ ၄၅)

ဤသဝဏ္လႊာကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ မွန္ကန္ေသာ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒႏွင့္ တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ မွန္ ကန္ေသာ သေဘာထားရည္တည္ခ်က္မ်ားကို ေလးစားဖြယ္ရာ ေတြ႔ျမင္ရေပသည္။ အထူးသျဖင့္ လြတ္လပ္ေရး အၾကိဳကာလတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ သေဘားထားႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္မ်ားကို ပီျပင္ ထင္ရွားစြာ ေတြ႔လာရေပသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ ျပည္ေထာင္စု စိတ္ဓာတ္သည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေျပာခဲ့ေသာ မိန္႔ခြန္းမ်ားတြင္ ထင္ဟပ္လ်က္ရွိေပသည္။ ဗုိလ္္ခ်ဳပ္သည္ လြတ္လပ္ေရးရယူရာ၌ ဗမာျပည္ကိုသာမက ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကိုပါ ပူးေပါင္း၍တျပိဳင္တည္း လြတ္လပ္ေစလိုသည္။ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား မပါေသာ လြတ္လပ္ေရးသည္ ဗမာျပည္၏ ၿပီးျပည့္စံုေသာ လြတ္လပ္ေရးဟု မယူဆေပ။ ဘဝတူ တုိင္းရင္းသားမ်ားကိုလည္း လြတ္လပ္ေစလိုသည္။ ထုိသို႔ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမွာ အျခားတုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား အေရးကို ဗမာမ်ားက စိုးမိုးျခယ္လွယ္ရန္အတြက္ မဟုတ္ေပ။ တမ်ိဳးသားလံုး၏ အက်ိဳးကုိ ရည္ေမွ်ာ္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ ဘဝတူ ညီအကို တုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ အကြဲကြဲအျပားျပား ေဆာင္ရြက္ေနျခင္းထက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္သာ အက်ိဳးမ်ားႏုိင္မည္ဟုပင္ ယံုၾကည္သည္။ ပူးေပါင္းသည္ဆုိရာ၌လည္း မိမိသေဘာဆႏၵအေလ်ာက္ ပူးေပါင္းေရးကိုသာ လုိလားပံုကို ေအာက္ပါ မိန္႔ခြန္း ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္မ်ားမွ သက္ေသျပလ်က္ရွိေပသည္-

“ကြ်ႏ္ုပ္သည္ ယခုဘုရင္ခံမင္းႀကီးတုိက္ရုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာနယ္မ်ားပါ ဗမာျပည္ႏွင့္တျပိဳင္တည္း လြတ္လပ္ေစရန္ ဆႏၵရွိေၾကာင္း၊ ဖဆပလ ၌လည္း ဤအတုိင္းအတာထား၍၊ အမႈေဆာင္ဝန္ႀကီးမ်ားကလည္း ဤ အတုိင္းပင္ျဖစ္ေၾကာင္း” (ဘုရင္ခံမင္းႀကီးႏွင့္ ေတြ႔ဆံုရာတြင္ ေျပာၾကားခ်က္မွ)

“နယ္စပ္ေဒသမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အခက္အခဲရွိမည္မထင္ေၾကာင္း၊ ၄င္းတို႔အား ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ႏွင့္ အလိုအေလ်ာက္ ပူးေပါင္းရန္ သေဘာက်ေၾကာင္း၊ သို႔ရာတြင္ အတင္းအၾကပ္ ပူးေပါင္းခုိင္းရန္ မႀကံရြယ္ပဲ ၄င္းတို႔အနက္မွ အမႈေဆာင္ဝန္ႀကီးတဦးခန္႔ထားရန္ သေဘာတူခဲ့ေၾကာင္း။” (မန္ခ်က္စတာ ဂါးဒီယန္း သတင္းေထာက္ႏွင့္ေတြ႔ဆံုရာတြင္ ေျပာၾကားခ်က္မွ)

“ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးရၿပီဟု မဆုိႏုိင္ေၾကာင္း၊ ေတာင္တန္းနယ္မ်ား ျပႆနာသာ က်န္ရွိေတာ့ေၾကာင္း၊ ေတာင္တန္းနယ္မ်ား မလြတ္လပ္ သေရြ႕ဗမာျပည္လြတ္လပ္ၿပီဟု မဆုိႏုိင္ေၾကာင္း၊ ဗမာမ်ားသည္ေတာင္တန္း လူမ်ိဳးမ်ားကို ၄င္းတို႔ဘာသာ အုပ္ခ်ဳပ္ ေစလိုေၾကာင္း၊ ဗမာမ်ားသည္ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္းတို႔၏ ျပည္တြင္းေရးကို စြက္ဖက္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း” (ပင္လံုတြင္ ေျပာၾကားခ်က္မွ)

“ျမန္မာမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်၏ကြ်န္ မျဖစ္လိုေၾကာင္း၊ ထုိနည္းတူစြာ ေတာင္တန္းလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်ကြ်န္အျဖစ္ မေရာက္ေစလိုေၾကာင္း၊ ထုိ႔ျပင္ ေတာင္တန္းလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ျမန္မာ့ကြ်န္အျဖစ္လည္း မျဖစ္ေစလုိ ေၾကာင္း” (ပင္လံုတြင္ ေျပာၾကားခ်က္မွ)

“တုိင္းျပည္ႀကီးပြားေစခ်င္ရင္- ဗမာကတမ်ိဳး၊ ကရင္ကတဖံု၊ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္းတို႔က တျခား အကြဲကြဲအျပားျပား လုပ္ေနၾကရင္ျဖင့္ အက်ိဳးရွိိမွာ မဟုတ္ဘူး၊ စုေပါင္းလုပ္ၾကမွသာ အက်ိဳးရွိႏုိင္မည္”(ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားတည္ခင္းသည့္ ထမင္းစားပြဲတြင္ ေျပာၾကားခ်က္မွ)

၄င္းအျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တည္ရွိေနသည့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳး မ်ား၏ပကတိ အေျခအေနမ်ားကို ႏုိင္ငံတကာ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားႏွင့္ ေပါင္း စပ္ကာတင္ျပခဲ့သည့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား အေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သေဘာထားေရး ဆုိင္ရာမ်ားကိုလည္း ဖဆပလ ပဏာမ ျပင္ဆင္မႈ ညီလာခံ မိန္႔ခြန္းတြင္ ပီျပင္စြာေတြ႔ျမင္ရေပသည္။ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ တင္ျပခ်က္မ်ား)

ဒီေနရာမွာ လူမ်ိဳးေရးကိစၥကို ေဆြးေႏြးလိုတယ္။ အဂၤလပ္လိုမွာ- (Nation or Nationality, Race, Tribe) အစရွိသည္အားျဖင့္ လူမ်ိဳးေရးေတြ ကိုအသီးသီးေခၚထားတာရွိတယ္။ (Nation or Nationality) ဆိုတာ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ဥပမာ- ၿဗိတိသွ်လူမ်ိဳးဆိုရင္ အဂၤလိပ္၊ စေကာ့၊ ေဝလ၊ အုိင္းရစ္ လူမ်ိဳးေတြေပါင္းထားတာကို ေခၚတာပဲ။

အေမရိကန္လူမ်ိဳးဆိုရင္လည္း ဥေရာပလူမ်ိဳးစံု အေမရိကန္မွာ လာေနၿပီး အေမရိကန္လူမ်ိဳးလို႔ေခၚတဲ့ လူအားလံုးကို ေခၚတာပဲ၊ ဒီေတာ့ (Nation) သို႔မဟုတ္ (Nationality) ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးႀကီးကိုဆိုၾကပါစို႔- အဲဒီ လူမ်ိဳးႀကီးဆိုတာ ဘယ္လိုအခ်င္းအရာေတြနဲ႔ျပည့္စံုမွ လူမ်ိဳးႀကီးလို႔ေခၚမလဲ။ အဲဒီလူမ်ိဳးျပႆနာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးဘယ္လိုသရုပ္ေဖၚထားသလဲဆိုရင္”လူမ်ိဳး ႀကီးဆိုတာ ရာဇဝင္အရျဖစ္ပြားၿပီး၊ တည္တည္တံ့တံ့ေနလာတဲ့သူ၊ ဘာသာစကားနဲ႔၊ သူ႔နယ္ေျမနဲ႔၊ သူ႔စီးပြားေရးနဲ႔၊ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈ ပညာ ထံုးစံဓေလ့နဲ ့ ညီညြတ္စည္းရံုးထားတဲ့ လူေပါင္းစုပဲလို႔ သရုပ္ေဖၚျပခဲ့တယ္။ ဒီေနရာမွာ လူေပါင္းစုဆိုတာဟာ (A Nation is not a racial or Tribal community of people) လို႔အတိအလင္းေဖၚျပထားတယ္။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ လူမ်ိဳးႀကီးဆို တာ အေသြးအဆင္တူတဲ့ (Race) တို႔ (Tribe) လို႔ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးစုမ်ိဳးမဟုတ္ ဘူး၊ အဲဒီ(ၼေခန)တို႔ေပါင္းစပ္ထားျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ ရွင္းလင္းျပန္တယ္။” x x x

ဒါျဖင့္ အဓိပၸါယ္က ဘယ္လိုသေဘာလဲ။ လူမ်ိဳးႀကီးဆိုတာ အခ်င္း ခ်င္းေပါင္းသင္းေနရင္ (Ragional autonomy) ဆိုတဲ့ နယ္ေျမအရ ကိုယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရၿပီး၊ ခြဲထြက္ခြင့္ပါရထုိက္သတဲ့ (The right of self-determi-nation means that a nation can arrange its life according to its own will. It has the right to arrange its own life on the basis of autonomy. It has the right to enter into federal relation with other nation. It has the right to complete secession) လို႔ဆိုထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆက္ေျပာ ထားတာ ရွိေသးတယ္။ ကိုယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ကို လူမ်ိဳးႀကီးဆိုတာတုိင္း ရထုိက္တယ္ဆိုေပမယ့္ ေနရာတကာမွာ အၿမဲတမ္း မဟုတ္ဘူး ေကာင္းက်ိဳး လုပ္ဖုိ႔သာျဖစ္တယ္။ ဆိုးက်ိဳးလုပ္ဖို႔မဟုတ္ဘူးဆိုတာေျပာထားတယ္။ လူမ်ိဳး အခ်င္း ခ်င္းခ်ယ္လွယ္လႊမ္းမိုးမႈ၊ ႏွိပ္စက္မႈ မျဖစ္ရေအာင္ ဒီအခြင့္အေရးမ်ိဳးကို လူမ်ိဳးႀကီးတုိင္းကို ေပးထားတာပဲ။

ဒါေတြအားလံုးðခံလိုက္ေတာ့ ဘာအဓိပၸါယ္ထြက္သလဲဆိုရင္ လူမ်ိဳး ႀကီးဆိုတာ အခ်င္းခ်င္းေပါင္းၾကရင္ ကိုယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္အရ ေပါင္းၾက။ ဒါေပ မယ့္ ေနရာတကာ အခ်ိန္အခါတုိင္းမွာ အေျခအေနအက်ိဳးအေၾကာင္းကို မေထာက္ပဲ အရမ္းကိုယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါပဲ။ ဒါက (Nation or Nationality) ဆိုတဲ့လူမ်ိဳးႀကီးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးသိသင့္သိထုိက္ေသာ သေဘာတရားေတြပဲ။ ၿပီးေတာ့-

x x x ဒီဟာေတြကေတာ့ လူမ်ိဳးေရးလူနည္းစုအခြင့္အေရးေတြႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သိသင့္သိထုိက္တဲ့အခ်က္ေတြပဲ။ ၿပီးေတာ့ လူမ်ိဳးေရး လူနည္းစုဆို တာ လူဦးေရးဘယ္ေလာက္ရွိမွ လူမ်ိဳးေရးလူနည္းစုေခၚမလဲဆိုတာကို သိဖို႔ လိုတယ္။ အရင္စစ္မျဖစ္ခင္ရွိခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေပါင္းစံုအသင္းခ်ဳပ္ႀကီးက သရုပ္ျပဌာန္းထားတာကေတာ့ လူမ်ိဳးေရးလူနည္းစုဆိုတာ လူမ်ိဳးေရးလူမ်ားစုရဲ့ ငါးပံုတပံုေလာက္ရွိမွ လူမ်ိဳးေရးလူနည္းစုလို႔ ေခၚႏုိင္မယ္လို ့ဆိုထားတယ္။ ဘာျပဳလို႔လဲဆိုေတာ့ ရွမ္းျပည္မွာ လူမ်ိဳးေပါင္း (၂ဝ-၃ဝ)ေလာက္ရွိတယ္။ အဲဒီလိုသာ လူမ်ိဳးကြဲတုိင္း ေလွ်ာက္ေခၚေနရင္ ဆံုးမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူဦးေရ သတ္မွတ္ရတာပဲ။ သို႔ေပမယ့္ ဗမာျပည္အဖုိ႔မွာ လူမ်ိဳးေရး လူမ်ားစုရဲ့ ငါးပံုတပံုဆုိတာကေတာ့ မ်ားလြန္းအားႀကီးတယ္ထင္တယ္။ ဆယ္ပံုတပံု ေလာက္ရွိရင္ပဲလူမ်ိဳးေရးလူနည္းစုလို႔ ေခၚသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။ လူမ်ိဳးေရး၊ လူမ်ားစုရဲ့ ငါးပံုတပံုရွိမွ လူမ်ိဳးေရးလူနည္းစု ဆိုရင္ေတာ့ ဗမာျပည္မွာ လူမ်ိဳးေရး၊ လူနည္းစုကို မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။

x x x ဒီေတာ့ လူမ်ိဳးေရးျပႆနာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ္စံုစံု လင္လင္ေျပာျပၿပီးတဲ့ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ ဗမာျပည္သစ္ကို တည္ေထာင္ေတာ့ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတည္ေထာင္မလား၊ လူမ်ိဳးႀကီးတမ်ိဳးတည္းပဲဆိုတဲ့ တုိင္းျပည္မ်ိဳး (Unitary State) တည္ေထာင္မလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ေျဖဆိုလိုတယ္။ က်ေနာ့္အျမင္အရဆိုရင္ေတာ့ အထက္ကဆိုခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေရးအရ ရသင့္ရထုိက္တဲ့ အခြင့္အေရးမ်ိဳးေတြကို စည္းကမ္းသတ္မွတ္ေပးၿပီးေတာ့ (Unitary State) လူမ်ိဳးႀကီးတမ်ိဳးဆိုတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ိဳးေတာ့ ေထာင္လို႔မျဖစ္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စုသေဘာမ်ိဳးပဲျဖစ္မွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေပါင္းကာမွ “ေဆးအတြက္ ေလး”ဆိုတဲ့ ျပည္ေထာင္စုမ်ိဳးတစိတ္တေဒသက တခုလံုးကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုမ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ အထူးသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုဟာ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို စုေပါင္းၿပီး စနစ္တက် စီစဥ္ႏုိင္မယ့္ ျပည္ေထာင္စုမ်ိဳး ျဖစ္ရမယ္။ ဒါမွ လူမ်ိဳးအားလံုး တုိင္းသူျပည္သားအမ်ားဆံုး တိုးတက္မႈကို လုပ္ႏုိင္မွာပဲ။ ေပါင္းတယ္ဆိုတာ အခ်င္းခ်င္း ေကာင္းက်ိဳးရွိေအာင္ ေပါင္းၾကတာျဖစ္ၿပီး ဆိုးက်ိဳးရွိေအာင္ ေပါင္းတာမ်ိဳး ဘယ္နည္းနဲ႔မွ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။

ဒီလိုလူမ်ိဳးေရး ျပႆနာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္ အေၾကာင္းေပၚရင္ ေပၚသလို ေဆြးေႏြးသင့္ရင္ ေဆြးေႏြးပါအံုးမယ္။ အခု မိန္႔ခြန္းမွာေတာ့ ဒီ ေလာက္နဲ႔ပဲေတာ္ေလာက္ၿပီလို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။ (ဖဆပလ ပဏာမျပင္ဆင္မႈညီလာခံမိန္႔ခြန္းမွ)

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစံုေနထုိင္ေသာႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ကရင္၊ ကခ်င္၊ ကယား၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ဗမာ၊ ရခုိင္၊ ရွမ္း စသည့္ လူမ်ိဳးမ်ားအျပင္ အျခားလူမ်ိဳးအမ်ားအျပားလည္း စုဖြဲ႔ေပါင္းစည္း ေနလ်က္ရွိၾကေပသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေနထုိက္လ်က္ ရွိၾကေသာလူမ်ိဳးမ်ား၏ အေျခအေနမွာလည္း စီးပြားေရးႏွင့္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈအားျဖင့္ မညီမညာ အဆင့္ဆင့္ ကြဲျပားျခားနားၿပီး အခ်ိဳ႔မွာ အလြန္ေခတ္ေနာက္က်လ်က္ ရွိၾကေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူမႈေရးပံုစံစနစ္မ်ားအစ ယဥ္ေက်းမႈထံုးတမ္း ဓေလ့မ်ားႏွင့္ ေနထုိင္ပံုမ်ားပါ ကြဲျပားလ်က္ရွိေပသည္။ ဤကဲ့သို႔စီးပြားေရးႏွင့္ဖြံ႔ျဖိဳးမႈ အဆင့္ဆင့္ကြဲျပားမႈသည္ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးႏွင့္တမ်ိဳး နားလည္မႈလြဲမွားၿပီး မယံု မၾကည္မႈမ်ားကို ေပၚေပါက္ေစႏုိင္ေပသည္။

ထုိ႔အျပင္စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈစသည့္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး အားျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ကြဲျပားေနၿပီး အခ်ိဳ႔မွာ အလြန္ ေခတ္ေနာက္က်လ်က္ ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ယင္းအေျခခံမ်ားႏွင့္ကုိက္ညီေသာတိက်သည့္သေဘာထား မူဝါဒတရပ္ကို ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖၚႏုိင္ေရးသည္လည္း အလြန္ခက္ခဲ နက္နဲေသာျပႆနာတရပ္ျဖစ္ေပသည္။ မည္သို႔ပင္ရွိေစ ဤျပႆနာကို ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပကတိအေျခအေနႏွင့္ ကိုက္ညီစြာ လက္ေတြ႔က်က် ေျဖရွင္းေပးခဲ့ေပသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ ျပည္ ေထာင္စု(ဝါ) တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ သေဘားထားကိုလည္း လက္ေတြ႔ျပသရာလည္း ေရာက္ေပသည္။

တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ သေဘာထား သို႔မဟုတ္ ျပည္ ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ကို ဖဆပလ ပဏာမျပင္ဆင္မႈညီလာခံတြင္ တင္သြင္းခဲ့ေသာ အဆိုမ်ား၌ ပီျပင္စြာေတြ႔ျမင္ရသည့္အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား၏ ျဖစ္တည္မႈအေျခခံႏွင့္လည္း အလြန္ကုိက္ညီမႈရွိသည္ကို ေတြ႔ ရေပသည္။ ဖဆပလ ပဏာမျပင္ဆင္မႈညီလာခံတြင္ အဆုိ (၁၄)ခ်က္ကိုတင္ သြင္းခဲ့ရာ အပုိဒ္ (၃)တြင္ ေအာက္ပါအတုိင္း ေဖၚျပထားသည္-
၃(၁) ေအာက္ပါ အဂၤါလကၡဏာအားလံုးႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အခ်ိဳ႔ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည့္စံု၍ (ခ)(ဂ)(ဃ)(ခ)တို႔၌ ေဖာ္ျပထားေသာ နယ္ေျမမ်ားသည္ ဤတုိင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္က ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္၍ ေနာင္အခါ ႏုိင္ငံဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံ ဥပေဒတြင္ ထုိသို႔ ဆံုးျဖတ္ သတ္မွတ္ေသာတရားဥပေဒႏွင့္အညီ”ျပည္ေထာင္စုျပည္နယ္” အဆင့္အတန္းကိုျဖစ္ေစ၊ “ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ရ ျပည္နယ္အဆင့္အတန္းကိုျဖစ္ေစ” “လူမ်ိဳးစုျပည္နယ္” အဆင့္အတန္းကိုျဖစ္ေစရရွိမည္။

အဂၤါလကၡဏာမ်ားကား-
၁) ပထဝီအေနအထားအရ နယ္နိမိတ္အထင္အရွားရွိျခင္း။
၂) ျမန္မာစကားႏွင့္မတူေသာ ဘာသာစကားတမ်ိဳးတည္းရွိျခင္း။
၃) ယဥ္ေက်းမႈတမ်ိဳးတည္းရွိျခင္း။
၄) ရာဇဝင္အစဥ္အလာတမ်ိဳးတည္းရွိေသာ လူစုရွိျခင္း။
၅) စီးပြားေရးဆုိင္ရာအက်ိဳးေက်းဇူးႏွင့္စီးပြားေရးလံုေလာက္မႈတို႔ရွိေသာ လူစုရွိျခင္း။
၆) လူဦးေရ အေတာ္အတန္ရွိျခင္း။
၇) သီးျခားျပည္ေထာင္စု “အဖြဲ႔ဝင္တခု” အျဖစ္ျဖင့္ မိမိ၏ ကိုယ္ပုိင္ ထင္ရွားခ်က္အတုိင္းေနလိုေသာ ဆႏၵရွိျခင္းတို႔ျဖစ္ေလသည္။
ထိုနယ္ေျမမ်ားသည္ မိမိတို႔အားအပ္ႏွင္း၍ေသာ္လည္း ေကာင္းခြဲေဝ လႊဲအပ္၍ေသာ္လည္း ရရွိေသာအာဏာႏွင့္ အလုပ္ဝတၱရားမ်ားကို သံုးစြဲ ေဆာင္ရြက္ရမည္။

၃(၂) ထုိအာဏာႏွင့္ အလုပ္ဝတၱရားမ်ားသည္ပဏာမျပင္ဆင္မႈညီလာခံ သဘင္ကခန္႔ေသာ ေကာ္မတီအဖြဲ႔၏ ေစ့စပ္ခ်က္ျဖင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ သေဘာတူညီခ်က္ကိုရၿပီးမွ ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္ရမည့္ အာဏာႏွင့္အလုပ္ဝတၱရားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ အထက္ပါ ေကာ္မတီအဖြဲ႔၏ ေစ့စပ္ခ်က္ျဖင့္ ရရွိလာေသာ သေဘာတူညီခ်က္သည္ ဖဆပလ အမႈေဆာင္အဖြဲ႔၏အတည္ ျပဳခ်က္ကို ခံယူရမည္။

အထက္ပါေဖၚျပျခင္မ်ားကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံကို ဖြဲ႔စည္းရာတြင္ အဖြဲ႔ဝင္ျပည္နယ္မ်ား၏ အဆင့္အတန္းကို အေျခခံအဂၤါရပ္(၇)ရပ္သတ္မွတ္ၿပီး ထုိအဂၤါရပ္မ်ားေပၚမူတည္၍ ျပည္ေထာင္စုျပည္နယ္၊ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ရျပည္နယ္၊ လူမ်ိဳးစု ျပည္နယ္ဟူ၍ ျပည္နယ္မ်ား၏ အဆင့္ကို ခြဲျခားသတ္မွတ္ေဖၚျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ဤသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ လူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈအားျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ကြဲျပားလ်က္ရွိရာ ထုိအေျခအေနမ်ားႏွင့္ လြန္စြာကုိက္ညီမႈ ရွိသည္ဟု ဆုိရေပမည္။ အပုိဒ္ငယ္(၂)တြင္လည္း ျပည္နယ္မ်ား၏ လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာမ်ားကို ေဆြးေႏြးညိွႏႈိင္းၿပီး ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ သေဘာတူမွ ဆံုးျဖတ္မည္ဟူ၍ ပါရွိသည္မွာ ဒီမိုကေရစီက်ၿပီး လူမ်ိဳးမ်ား၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို ေလးစားရာေရာက္ေပသည္။

အပုိဒ္(၄)တြင္ ေအာက္ပါအတုိင္းေဖၚျပထားေပသည္-
၄။ (ဤေနရာမွစ၍ေအာက္တြင္”ျပည္ေထာင္စုဥပေဒျပဳအဖြဲ႔”ဟုေခၚဆိုအပ္ေသာ)ဗဟုိဥပေဒျပဳအဖြဲ႔၏ စီရင္ပုိင္ခြင့္အာဏာသည္ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံ တဝွမ္းလံုး၌တည္ရမည္။ “ျပည္ေထာင္စုျပည္နယ္” သို႔မဟုတ္ ”ကုိယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ရျပည္နယ္” သုိ႔မဟုတ္ ”လူမ်ိဳးစုျပည္နယ္” တို႔၏ ဥပေဒအဖြဲ႔မ်ားကို လံုးဝခြဲေဝ လႊဲအပ္ေပးသည့္ ဌာနအမ်ိဳးအစားထဲတြင္မပါဝင္ေသာ ကိစၥခပ္သိမ္းတို႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ႏိုင္ငံဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ၌ မည္သို႔ပင္ဆိုထားေစကာမူ ျပည္ေထာင္စုဥပေဒအဖြဲ႔၏ ဥပေဒျပဳအမိန္႔အာဏာသည္ ေအာက္၌သီးျခားေဖၚျပထားေသာ ဌာနအမ်ိဳးအစားမ်ားတြင္ ပါဝင္သည့္ ကိစၥအားလံုးတို႔ အေပၚ၌ တည္ရမည္။

၁) ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဌာနမ်ားကိစၥ။
၂) ျပည္နယ္အခ်င္းခ်င္းကိစၥမ်ား။
၃) က်န္ကိစၥမ်ား။
၄) ျပည္ေထာင္စုတစ္ႏုိင္ငံလံုးႏွင့္ခ်ီ၍ စီးပြားေရးတုိးတက္ေအာင္ျပဳရန္ရွိေသာ ကိစၥမ်ား။
၅) “ျပည္ေထာင္စုနယ္” “ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ရ ျပည္နယ္” “လူမ်ိဳးစု ျပည္နယ္” တို႔မွတပါး က်န္နယ္ေျမမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာကိစၥမ်ား။
(မွတ္ခ်က္။ အထက္ပါပုဒ္မ(၄)ပုဒ္မခြဲ(၅)တြင္ဆိုထားေသာက်န္နယ္ေျမမ်ားအတြက္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔မ်ားသတ္သတ္ထားရွိမည္မဟုတ္ေခ်။)

အထက္ေဖၚျပပါအခ်က္မ်ားကို သံုးသပ္မည္ဆိုပါက ျပည္ေထာင္စု ျပည္နယ္၊ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ရျပည္နယ္၊ လူမ်ိဳးစု ျပည္နယ္မ်ားသည္ လံုးဝ ဥပေဒျပဳအာဏာမ်ားရွိၾကၿပီး၊ က်န္ေဒသမ်ားတြင္ကား ဥပေဒျပဳအာဏာေပးထားမည္ မဟုတ္သည္ကို တိတိက်က် ေဖၚျပထားေပသည္။

၇(၁) “တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ား” ၏ အခြင့္အေရးမ်ားျဖစ္ေသာ
၁) လူတုိ႔၏ အခြင့္အေရး။
၂) လူမ်ိဳးတို႔၏ စရုိက္၊ ထံုးစံဓေလ့၊ စသည္တို႔ႏွင့္ ဆိုင္ေသာ သို႔မဟုတ္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ဆုိင္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ား။
၃) ကုိယ္ပုိင္ယဥ္ေက်းမႈျပဌာန္းႏုိင္ခြင့္ကိုမထိခုိက္ေစပဲ လြတ္လပ္စြာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံႏုိင္ေသာ အခြင့္အေရး
၄) ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔တြင္ ထုိက္သင့္ေသာကိုယ္စားလွယ္ဦးေရပါဝင္ ႏုိင္ေရး။

ထုိအခြင့္အေရးမ်ားကို လူမ်ိဳးေရးအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာ စကားအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈအားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ရာဇဝင္ အစဥ္အလာမ်ားအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ လူမ်ားစုႏွင့္ကြဲျပားျခားနားေသာ သူမ်ားလည္းျဖစ္၍ သက္ဆုိင္ရာ ျပည္ေထာင္စု အဖြဲ႔ဝင္တခုတြင္ လူဦးေရ ဆယ္ပံုတပံုထက္မနည္းရွိသည့္ သူမ်ားလည္းျဖစ္ေသာ ျပည္သူတစုသည္ ခံစားႏုိင္သည္ဟု အာမခံခ်က္ ရွိရမည္။

ဤအပုိဒ္တြင္မူ လူနည္းစုလူမ်ိဳးစုအေရးကို အေလးေပးေဖၚျပထားသည္ကို ေတြ႔ရေပမည္။
၈။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္သည္ “ျပည္ေထာင္စုျပည္နယ္” “ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျပည္နယ္” “လူမ်ိဳးစု ျပည္နယ္”တုိ႔အား ပုိင္းျခား ခြဲေဝလႊဲအပ္ထားေသာအာဏာမ်ားမွတပါးလြတ္လပ္ေသာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္ သမတျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၏ ဥပေဒျပဳ အာဏာကိုလည္းေကာင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာကုိလည္းေကာင္း၊ တရားစီရင္မႈအာဏာကိုလည္းေကာင္း စိုးပုိင္ရမည္။ ထိုအာဏာတို႔ကုိ ႏုိင္ငံဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကတည္ေထာင္ထားေသာျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဌာနမ်ားက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထုိဌာနမ်ား၏ အမိန္႔အရေသာ္လည္းေကာင္း သံုးစြဲႏုိင္ရမည္။ ျပည္ေထာင္စုအာဏာႏွင့္ ျပည္နယ္၏အာဏာကို ခြဲေဝသတ္မွတ္ထား မည္ကို အတိအက်ေဖၚျပထားျခင္းျဖစ္ေပသည္။

၉။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိျပည္သူအားလံုးတို႔၏ အထြဋ္အျမတ္ျဖစ္ထိုက္ေသာ ႏုိင္ငံေတာ္၏အႀကီးအမႉးျဖစ္သည့္ ႏုိင္ငံေတာ္ သမတႏွင့္တကြ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ပါေသာ ျပည္ေထာင္စု မဟာလႊတ္ေတာ္သည္ ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒျပဳ အာဏာကိုစိုးပုိင္ရမည္။ ႏုိင္ငံေတာ္သမတအား ျပည္ေထာင္စု မဟာလႊတ္ေတာ္က ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရမည္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားကို လ်ိဳ႔ဝွက္ေသာမဲဆႏၵေပးစနစ္ျဖင့္အရြယ္ေရာက္သူတုိင္းက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရမည္။ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္တြင္ ျပည္ေထာင္စုျပည္နယ္မွလည္းေကာင္း တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုမွ လည္းေကာင္း ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႔ဝင္တခုအျဖစ္ျဖင့္ စုရံုးဖြဲ႔စည္း အပ္ေသာက်န္နယ္ေျမမ်ားမွလည္းေကာင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္အမတ္မ်ား ပါဝင္ရမည္။

ဤအပုိဒ္သည္လည္း ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံအတြက္ အဓိကက်သည့္အျပင္ လူမ်ိဳးမ်ားတန္းတူေရးအတြက္ အေရးပါသည့္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ ရပ္ထားရွိေရးကို ထင္ထင္ရွားရွားေဖၚျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ အားလံုးကို ျခံဳ၍ ေျပာျပရမည္ဆုိပါက ဗုိလ္ခ်ဳပ္တို႔ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ ျပည္ေထာင္စုမူသည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံရွိ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပကတိအေျခအေနႏွင့္ ကုိက္ညီေသာ မူတရပ္ျဖစ္သည္ဟုဆိုရေပမည္။

၄င္းအျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ေရးဆြဲရမည့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒႏွင့္ပတ္သက္သည့္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားႏွင့္၄င္း လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကို ရွင္းလင္းေျပာၾကားခ်က္မ်ားတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတရားႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ကို ပုိမို၍ ရွင္းလင္းစြာ ေတြ႔ႏုိင္ေပသည္။

လမ္းညႊန္မူ(၇)ခ်က္မွာ-
၁။ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ျမန္မာျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံေတာ္ဟု ေခၚတြင္ေစေသာ လြတ္လပ္သည့္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပုိင္ သမတႏုိင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒျဖစ္ေစရမည္။

ထုိ႔ျပင္-
၂။ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္တြင္ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒကသတ္ မွတ္ေဖၚျပသည့္ တသီးပုဂၢလျပည္နယ္မ်ားပါဝင္ေစလ်က္၊ သို႔သတ္မွတ္ ေဖၚျပထားသည့္ တသီးပုဂၢလျပည္နယ္မ်ားသည္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ ေဖၚျပထားသည္ႏွင့္အမွ် ကုိယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာရရွိေစရမည္။

ထုိ႔ျပင္-
၃။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္ လြတ္လပ္ေသာ သမတျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္တကြ အပါအဝင္ျဖစ္သည့္ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္း အားလံုးတို႔၏ အခြင့္အာဏာဟူသမွ်တုိ႔သည္ တုိင္းသူျပည္သားတို႔ထံမွ သက္ဆင္းေစရမည္။

ထို႔ျပင္ -
x x x
၅။ ဤဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒတြင္လူနည္းစုအဖုိ႔ လံုေလာက္ေသာ ကာကြယ္ခ်က္မ်ား ထည့္သြင္းျပဌာန္းထားရွိေစရမည္။

ထို႔ျပင္-
x x x
လမ္းညြန္ခ်က္မ်ားအရဆုိပါက ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ကို ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံအျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းရမည္ျဖစ္ေပသည္။ ထုိျပည္ေထာင္စုတြင္ တသီးပုဂၢလ ျပည္နယ္မ်ား(သို႔မဟုတ္)သီးျခားျပည္နယ္မ်ားပါရွိရမည္။ ၄င္းအျပင္ ျပည္နယ္မရရွိေသာ လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္လည္း တုိင္းရင္းသားလူနည္းစု လူမ်ိဳးစု အခြင့္အေရးမ်ား သတ္မွတ္ထားရွိၿပီး လံုလံုေလာက္ေလာက္ ကာကြယ္ေပးရမည္ဟူသည့္ အခ်က္မ်ားအထင္အရွားပါရွိေပသည္။ ရွင္းလင္းခ်က္မ်ား၌ေဖၚ ျပရာတြင္လည္း ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ အေျခခံမ်ားကို ထင္ဟပ္ေစပါသည္။

“ျမန္မာ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ဆိုတာကို က်ေနာ္ အထူးရွင္းျပ ေနစရာမလိုပါဘူး။ သည္ႏုိင္ငံေတာ္ကို ျပည္ေထာင္စုေတြ စုထားမည္ဆိုတဲ့ သေဘာေလာက္ပါပဲ။ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ဆိုကတည္းက က်ေနာ္တို႔ အခုဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒဟာ (Unitary Constitution) လူတမ်ိဳး တည္းဆိုတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲႏွင့္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ ေရာက္သြားပါတယ္။ အဲသည္ေတာ့ က်ေနာ္ကေနၿပီးျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံေတာ္အျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းအပ္တယ္လို႔ အဆိုသြင္းတဲ့ကိစၥမွာ ယခု ၾကြေရာက္လာၾကတဲ့ အမတ္မင္းမ်ားက ဗမာႏုိင္ငံေတာ္ကို သည္လိုျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ႀကီးအျဖစ္ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းအပ္တယ္လို႔ဆိုတဲ့ အေျခခံမူဟာ သင့္မသင့္ကို သည္လႊတ္ေတာ္ႀကီးက စဥ္းစားဘို႔ပါပဲ။

က်ေနာ္တို႔အခုျဖစ္ေနတဲ့ ဗမာျပည္ရဲ့ အေျခအေနေတြကို ေထာက္ လို႔ၾကည့္လွ်င္ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံကို ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံအျဖစ္ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္း တည္ေထာင္မွသာလွ်င္ သင့္ေလ်ာ္ေလ်ာက္ပတ္လိမ့္မယ္လို႔ ယူဆတဲ့အတုိင္း သည္အေျခခံသေဘာကို သည္အဆိုထဲမွာ ထည့္သြင္းၿပီး သည္လႊတ္ေတာ္ႀကီးမွာတင္သြင္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ဆိုသည္မွာ တင္ျပထားျခင္းအားျဖင့္ ယခု သည္တုိင္းျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္မွာၾကြေရာက္လာၾကတဲ့ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား ကိုယ္စားလွယ္ အမတ္မင္းမ်ားဟာ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံေတာ္တြင္ သူတို႔သက္ဆုိင္ရာနယ္မ်ားက ပါဝင္ၿပီးသား ျဖစ္သြားမည္လား ဆိုၿပီး သံသယရွိေနတယ္လို႔ က်ေနာ္သိရပါတယ္။

အဲသည္ေတာ့ ဒီကစၥႏွင့္ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္ တိတိလင္းလင္း ရွင္းလင္းခ်င္တာကေတာ့ ဗမာျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ လို႔ေခၚတြင္ဖို႔ဆိုၿပီး ေတာ့ သည္အဆိုထဲမွာတင္ျပထားေပမည့္သည္ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ဘယ္နယ္ေတြပါလို႔၊ ဘယ္နယ္ေတြပါရမည္လို႔၊ သတ္မွတ္ထားျခင္း မရွိေသး ပါဘူး။ သည္ေတာ့ ေတာင္တန္းေဒသကေနၿပီးေတာ့ တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ဘာမွ်သည္ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စုိးရိမ္စရာအလွ်ဥ္း မရွိပါဘူး။ သည္ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ထဲမွာ ကုိယ္ပါခ်င္မွ ကုိယ့္နယ္ ဆုိင္ရာမွေနၿပီးေတာ့ ပါခ်င္မွပါႏုိင္တာပဲ။ သည္တုိင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ မဖြဲ႔ စည္းမီအခါမွာ တုိင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ဖြဲ႔စည္းရန္အလို႔ငွါ က်ေနာ္တို႔သေဘာ တူညီခ်က္ေတြ စာခ်ဳပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးခ်ဳပ္တဲ့အခါတုန္းက ေတာင္တန္းေဒသ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ က်ေနာ္တို႔ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ စာခ်ဳပ္အရဆိုလို႔ရွိရင္ျဖစ္ေစ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေတာင္တန္းေဒသဆုိင္ရာ စံုးစမ္းေရးအဖြဲ႔ အစီရင္ခံစာမွ ေထာက္ခံခ်က္မ်ားကို က်ေနာ္တို႔ လက္ခံလာခဲ့သည့္ အတုိင္းျဖစ္ေစ၊ အဲသည္လို လက္ခံထားခဲ့သည့္ စာသေဘာတြင္မကဘဲ (Not only the letter of agreement) သည္စာသေဘာကို က်ေနာ္သေဘာတူညီလာခဲ့တာတြင္ မကဘဲ၊ က်ေနာ္တို႔အဘို႔မွာဆိုလိုရွိရင္ (The spirit of agreement) သေဘာတူညီလာခဲ့တဲ့ တကယ့္အရင္ခံ သေဘာတရားကို လက္ခံၿပီးေတာ့၊ သည္ အတုိင္းဘဲ သည္တုိင္းျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္မွာ လုပ္မွာပါဘဲဆိုတာ၊ ေတာင္တန္းနယ္ဆုိင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တိတိလင္းလင္း နားလည္ေစခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေပးၿပီးသားကတိ၊ နားလည္ၿပီးသား သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို၊ နယ္ခ်ဲ႕သမားေတြလို က်ေနာ္တို႔ ေဖာက္ဖ်က္ျခင္းမလုပ္ပါဘူး။ သည္လို ေပးၿပီးသား ကတိႏွင့္ နားလည္ၿပီးသား သေဘာတူညီခ်က္ကို ေဖါက္ဖ်က္မည္လားလို႔ သံသယရွိတဲ့လူေတြဟာ ဥကၠ႒မင္း ခြင့္ျပဳခ်က္အရေျပာရလ်င္ က်ေနာ္တို႔ ရဲ့ (Sensne of honour, Sense of self-respect, Sense of pride) တို႔ကို ေစာ္ကားတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆပါတယ္။ အဲသည္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေပးၿပီးသားကတိ၊ နားလည္ၿပီးသားသေဘာတူညီခ်က္တို႔အရ၊ ေတာင္တန္းနယ္က ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ တုိင္းျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္လာတဲ့အခါ ေသေသခ်ာခ်ာနားလည္ေစခ်င္တာက ဘယ္နည္းႏွင့္မွ် က်ေနာ္တို႔ဗမာ လူမ်ားစုျဖစ္တဲ့ လူေတြဟာ ခင္ဗ်ားတို႔ကုိ အတင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုထဲမွာ မသြင္းပါဘူး။ သေဘာမတူဘဲေနႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို လက္တလံုးၾကား လိမ္တဲ့နည္းႏွင့္လည္း က်ေနာ္တို႔ မလုပ္ပါဘူးဆိုတာ အတိအလင္းနားလည္ေစခ်င္ပါတယ္။”

ဤရွင္းလင္းခ်က္မ်ားက ေပၚလြင္ေစသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုေနထုိင္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသာျဖစ္ရမည္။ ျပည္ေထာင္စုမ်ားကို ေပါင္းထားသည့္ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ရမည္ဟူ၍ ထပ္မံရွင္းလင္းထားသည္ကို ေတြ႔ရေပသည္။ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါဝင္မည့္ ျပည္နယ္မ်ားအေနျဖင့္လည္း လြတ္လပ္မူရွိၿပီး မိမိ၏ဆႏၵသေဘာ အေလ်ာက္သာ ပါဝင္ရမည္။ အတင္းအက်ပ္အားျဖင့္ ပါဝင္ေစျခင္းျပဳလုပ္ရမည္ မဟုတ္သည္ကိုလည္း ရွင္းလင္းထားေပသည္။ တဖန္ ပင္လံုတြင္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ စာခ်ဳပ္စာတမ္း၏သေဘာအရ၊ ၄င္းေတာင္တန္းေဒသဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာမွ ေထာက္ခံခ်က္မ်ားကိုသာမက၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ သေဘာတူညီ ခ်က္မ်ားကိုပါ ေဖါက္ဖ်က္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ရွင္းလင္းေဖၚျပထားေပသည္။

ဤရွင္းလင္းခ်က္၏အေျခခံအေၾကာင္းတရားမ်ားကိုနားလည္ႏုိင္ရန္အတြက္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ႏွင့္တကြပင္လံုစာခ်ဳပ္တြင္မပါေသာ္လည္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ တုိင္းရင္း သားေခါင္းေဆာင္မ်ား ေဆြးေႏြးခဲ့သည့္ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား၊ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ တင္ျပခ်က္မ်ား၊ အျပန္အလွန္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ကတိကဝတ္မ်ားကိုပါ နားလည္သေဘာေပါက္ရန္လိုေပသည္။

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္းစသည့္ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ပင္လံုစားခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္သည္ သာမန္ ရုိးရုိးရွင္းရွင္းစားခ်ဳပ္တခုမွ်သာျဖစ္သည္။ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းေရးဆိုင္ရာ အေျခခံအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာမ်ားကိုမူ ျပည့္ ျပည့္စံုစံု ေဖၚျပထားျခင္းမရွိေပ။ ၄င္းစာခ်ဳပ္တြင္ ေဖၚျပထားသည္မွာ ၾကားျဖတ္ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ခ်က္ျခင္းပူးေပါင္းျခင္းအားျဖင့္ ရွမ္း၊ ကခ်င္ႏွင့္ ခ်င္း တို႔သည္ လြတ္လပ္ေရးကို ပိုမိုလွ်င္ျမန္စြာရလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ နယ္စပ္ေဒသမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဆာင္ရြက္ရန္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကိုယ္စားလွယ္တဦးခန္႔ထားေရး၊ ထုိကိုယ္စားလွယ္၏ လုပ္ပုိင္ခြင့္ႏွင့္ တာဝန္ဝတၱရားမ်ား၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ဖြဲ႔စည္းေရးကိစၥႏွင့္ ဤစာခ်ဳပ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ရွမ္းျပည္နယ္၏ ဘ႑ာေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ားကို မထိခုိက္ေစရန္စသည့္ အခ်က္မ်ားေလာက္သာ ေဖၚျပထားေပသည္။

သို႔ရာတြင္ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းေရးႏွင့္ သက္ဆုိင္ေသာအခ်က္မ်ားကိုကား တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ တင္ျပခ်က္မ်ား၊ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားႏွင့္ အျပန္အလွန္သေဘာတူနားလည္မႈမ်ား၊ ကတိကဝတ္မ်ား အေနျဖင့္သာ ရွိေနၾကေပသည္။ ထုိေၾကာင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ ရွင္းလင္းခ်က္တြင္- “က်ေနာ္တို႔ေပးၿပီးသားကတိ၊ နားလည္ၿပီးေသာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို နယ္ခ်ဲ႔သမားလို က်ေနာ္တို႔ ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း မလုပ္ပါဘူး။ သေဘာမတူဘဲ ေနႏုိင္တဲ့အေျခအေနမ်ိဳးကို လက္တလံုးၾကားလိမ္တဲ့နည္းႏွင့္လည္း က်ေနာ္ တို႔မလုပ္ပါဘူး-” ဟူ၍ပင္ ထပ္ေလာင္းကတိျပဳခဲ့ေပသည္။

ျပည္ေထာင္စု ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ေအာက္ပါအတုိင္း ရွင္းလင္းထားသည္ကို ေတြ႔ရေပသည္-
“အဲသည္ ႏုိင္ငံဟာလည္းသမတႏုိင္ငံျဖစ္ရမယ္။ သမတစနစ္အရ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့မူေတြ ထည့္ထားပါတယ္။ သည္ ႏုိင္ငံေတာ္ဟာလည္း ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ျဖစ္ရမယ္-”

ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒႏွင့္ပတ္သက္သည့္ လမ္းညြန္ျပ ဌာန္းခ်က္(၂)တြင္- “ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္တြင္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ သတ္မွတ္ေဖၚျပထားသည့္ တသီးပုဂၢလျပည္နယ္မ်ားပါဝင္ေစလ်က္” ဟု ပါရွိပါသည္။ ထုိအခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ရွင္းလင္းခဲ့သည္မွာ- “က်ေနာ္တို႔သည္ ျပည္ေထာင္စုထဲမွာ ဘယ္နယ္ပယ္ေတြ ပါမလဲဆိုတာကို သတ္မွတ္ရမည္။ အခု မသတ္မွတ္ရေသးဘူး၊ ပါခ်င္တဲ့နယ္ေတြသာသတ္မွတ္ ရမည္။ အခုမသတ္မွတ္ရေသးဘူး။ ပါခ်င္တဲ့နယ္မွ ပါၾကပါဆိုတာ ရွင္းပါတယ္။ သို႔သတ္မွတ္ေဖၚျပထားသည့္ တသီးပုဂၢလျပည္နယ္မ်ားသည္ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ေဖၚျပထားသည္ႏွင့္အမွ် ကိုယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမ်ားရွိေစရမည္။

ထိုဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ အခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြး၊ တုိင္ပင္၊ ညိွႏႈိင္းဆံုးျဖတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ သတ္မွတ္ ေဖၚျပထားတဲ့ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမ်ားလည္း ရွိလိမ့္မည္။ အဲသည္ေတာ့သည္ကိစၥမွာ ရွင္းလင္းနားလည္ေစခ်င္တာက သည္လို ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံေတာ္ထဲမွာ တသီးပုဂၢလ ျပည္နယ္မ်ားဟာ ဘယ္ျပည္နယ္ေတြလဲ ဆိုတာသည္အထဲမွာ မပါေသးဘူး။ ဘယ္နယ္ေတြက ပါခ်င္လို႔ ဘယ္နယ္ေတြက မပါခ်င္ဘူးဆိုတာ ႏုိင္ငံဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုု အေျခခံဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ ေဖၚျပထားသည့္ ျပည္နယ္မ်ားဟာ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမ်ား ရွိေစမယ္ဆိုတဲ့အတုိင္း၊ အဲသည္ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာေတြကို သတ္မွတ္ဖို႔ လိုတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေတာင္တန္းနယ္ပယ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ တုိင္ပင္ ေဆြးေႏြးၿပီး လုပ္ရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။

အဲသည္လိုလုပ္ၿပီးမွ သေဘာတူသည္ျဖစ္ေစ၊ ေနာက္ဆံုး ဆံုးျဖတ္ ခ်က္က်သည္ျဖစ္ေစ၊ အဲသည္လို ဆံုးျဖတ္ၾကတဲ့အခါမွာ၊ သတ္မွတ္ ေဖၚျပထားတဲ့ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမ်ားကို သေဘာတူေက်နပ္လို႔၊ ဝင္ လာတဲ့ျပည္နယ္မ်ားသာ ပါလိမ့္မယ္။ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံဆိုၿပီး အဲသည္လို သေဘာေလာက္သာထည့္ထားတယ္။ ဘယ္နယ္ကိုမွ က်ေနာ္တို႔ အတင္း ထည့္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။”

ဤရွင္းလင္းခ်က္မ်ားအရဆုိပါက ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းရာတြင္ တသီးပုဂၢလျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းရမည္။ ထုိျပည္နယ္မ်ားတြင္ ကိုယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမ်ားရွိရမည္။ ထိုအာဏာမ်ားကိုပင္လွ်င္ တုိင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးဆံုးျဖတ္မည္။ ျပည္နယ္မ်ား၏ လုပ္ပုိင္ခြင့္ အာဏာမ်ားကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္က်ၿပီးပါမွ ထိုအခ်က္ေပၚမွာ ႏွစ္သက္မႈရွိမွသာ ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ပါဝင္ႏုိင္သည္။ မိမိသေဘာဆႏၵအရ မပါဝင္ဘဲလည္း ေနႏုိင္သည္မ်ားကို ရွင္းလင္းထားေပသည္။ ဤအခ်က္မ်ားကို ၾကည့္ ျခင္းအားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုျပည္နယ္မ်ားပါဝင္ေရးသည္ အတင္းအက်ပ္ ပါဝင္ေစျခင္းမရွိ၊ လြတ္လပ္ၿပီးသေဘာတူညီမႈရိွမွသာ ဝင္ေရာက္ႏုိင္သည္ကို ေတြ႔ရေပမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္သည္ လြတ္လပ္မႈ၊ တန္းတူမႈ၊ ဒီမိုကေရစီက်မႈ၊ လူမ်ိဳးမ်ား၏ ကိုယ္ပုိင္ ျပဌာန္းခြင့္ရွိမႈ၊ လူမ်ိဳးစုလူနည္းစု၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို အေလးအနက္ထား အသိအမွတ္ျပဳမႈ စသည့္ အေျခခံမူမ်ားေပၚတြင္ တည္ေပသည္။

ဤသို႔အားျဖင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ မွန္ကန္ေသာ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ကို ေပါင္းစပ္ကာ အမ်ိဳးသား ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္ခဲ့၏။ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားျပႆနာကို ရႈျမင္သံုးသပ္ရာ တြင္ လူမ်ိဳးစြဲ၊ ဆႏၵစြဲကင္းရွင္း၏။ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပကတိအေျခအေနမ်ားကို ႏုိင္ငံတကာအေတြ႔အၾကံဳမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ကာ စစ္မွန္ေသာ ျပည္ေထာင္စုမူတရပ္ကို ခ်မွတ္ႏုိင္ခဲ့၏။ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ကိုယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ကိုအသိအမွတ္ျပဳ၏။ စိတ္တူ၊ သေဘာတူ၊ တန္းတူ ရည္တူမႈျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုကိုတည္ေဆာက္ခဲ့၏။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးလည္း ျဖစ္ေပသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ကား ခ်ီးက်ဴးေလးစားအပ္သည္။ စံျပဳအတုယူေလာက္ေပသည္။ ယေန႔ကာလသည္ကား ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ ေကာင္းျမတ္ေသာစံနမူနာႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ကို လက္ကုိင္ထား ၿပီး၊ အမ်ိဳးသားေသြးစည္းညီညြတ္ေရးကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ၾကရမည့္ အခ်ိန္သမယျဖစ္ေပသည္။

ေအးသာေအာင္
အတြင္းေရးမႉး
ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားျပဳေကာ္မတီ